به گزارش ثریا کتاب نگاره‌های اشراقی تألیف نادیا مفتونی به همت نشر وایا در سال ۱۳۹۴ در ۲۱۴ صفحه به بهای ۱۵,۰۰۰ تومان منتشر شد.
کتاب حاضر، با موضوع نگاره‌های اشراقی شامل سه بخش با عنوان‌های نگاره روش، نگاره اخلاق و نگاره حکمت است. در این نگاره‌ها، تمرکز نگارنده بیشتر بر مسائلی است که در دوران تحقیق و تدریس حکمت اشراق، با آن سروکار داشته است. نگاره روش، شامل برخی مسائل روان‌شناختی، به‌ویژه مسئله رهیافت بین‌رشته‌ای و روی آورد نماد شناختی شیخ اشراق در زبان علم است. نگاره اخلاق از یک‌سو مشتمل بر تأملی بر اخلاق پژوهشی شیخ اشراق و از دیگر سو دربرگیرنده بعضی از دیدگاه‌های اخلاقی و فرا اخلاقی اوست. نگاره حکمت، مشتمل بر چند مسئله نفس شناختی، معرفت‌شناختی، جهان شناختی و کلامی نزد شیخ اشراق است.
مفتونی در بخش مقدمه این اثر در مورد سهروردی می‌نویسد: شیخ اشراق، شهاب الدین یحیی بن حبش سهروردی (۵۴۹ - ۵۸۷) اهل سهرورد زنجان و خفته در خاک حلب، در کتابهای متعددی معرفی شده است و نیازی به تکرار زندگی نامه روی در اینجا نمی بینم. یکی از آثاری که زندگی شیخ اشراق به زیبایی در آن مورد تحلیل قرار گرفته، کتاب حکمت اشراق سهروردی، نوشته جناب آقای دکتر سیدیحیی یثربی است.
این مطلب را هم باید بیفزایم که اندیشه سهروردی، جوهره انتقادی دارد. نقدهای شیخ اشراق را چه بپذیریم، چه نپذیریم، قابل درنگ و از جهت شجاعت فکری وی، قابل احترام اند. شیخ اشراق در مقام منتقد از یک خصوصیت اخلاقی دیگر نیز برخوردار است. نقدهای شیخ اشراق بر دیگران، در بیشتر موارد و نه همه موارد، همراه با ادب و احترام است. وی تنها در مواجهه با ابوالبرکات بغدادی، لحنی متفاوت و توهین آمیز دارد که خودش این لحن را توجیه می‌کند.
البته ما هم باید دیدگاه‌های سهروردی را نقد کنیم، چرا که نقد گوهر، فلسفیدن است و این درسی است که خود شیخ اشراق، بیش از بسیاری دانشمندان دیگر، به ما می‌دهد. او به نقد و ابداع و تغییر اساسی در فلسفه سینوی، که سنت قدرتمند و مسلط دورانش بود، اقدام کرد.
نگاره روش، شامل برخی مسائل روش شناختی، به ویژه مسأله رهیافت بین رشته‌ای و روی آورد نمادشناختی شیخ اشراق در زبان علم است. روش را در این نگاره به معنای اعم آن به کار می برم که روی آورد و رهیافت را هم در بر می‌گیرد. مفهوم هنر دانشمند و رویکرد شناختی شیخ اشراق به مثابه هنر دانشمند و جایگاه خود سهروردی را به عنوان یک هنر دانشمند در مدینه فاضله‌ای که فارابی تعریف می‌کند، گزارش کرده ام و همچنین رهیافت‌های گوناگون، شیخ شهاب الدین را در خصوص بینامتنیت قرآن کریم مورد بررسی قرار داده ام.
پس از تدوین رهیافت‌های شیخ اشراق، الگویی برای گستره فلسفه و کودک أخذ کرده ام، همچنین در جستجوی مدلی دراموسوفی، یعنی تحلیل اخلاقی فلسفی آثار هنری برآمده ام.
نگاره اخلاق، از یک سو مشتمل بر تأمل در اخلاق پژوهی شیخ اشراق، و از دیگر سو در برگیرنده بعضی از دیدگاه‌های اخلاقی و فرااخلاقی اوست. دیدگاه‌های سهروردی در حوزه اخلاق و فرااخلاق را می‌توان در سه بخش عمده چیستی، مبانی و مسائل جای داد.
بخش اول، بحث از چیستی و هویت و جایگاه معرفتی اخلاق و نسبت اخلاق با فلسفه است که به اختصار به آن پرداخته ام.
بخش دوم مطالعه در مبانی و ارکان نظریات یا دیدگاه‌های اخلاقی شیخ اشراق است. در این بخش به صورت مطالعه مورد پژوهانه، نسبت میان زیبایی و عشق را آورده ام.
سومین بخش، فراگیرنده مسائل اخلاقی است که در این بخش، چند مسأله را پیش رو قرار داده ام. برخی از این مسائل، مانند الگوی رفتار ارتباطی چهار وجهی نزد سهروردی و اخلاق علم از نگاه وی را با تفصیل کمتر گزارش کرده ام و مسأله فلسفه به منزله سبک زندگی نزد شیخ اشراق را با تفصیل بیشتری تحقیق نموده ام. پس از پرداختن به مسائل یادشده، پیوستی هم بر مسائل اخلاق افزوده ام و ضمن آن در جستجوی مدلی برای اخلاق هنر و هنرمندان و مؤسسات هنری، نکاتی را آورده ام. به علت ارتباط تنگاتنگ سیاست و اخلاق، فلسفه سیاسی شیخ را هم در پایان نگاره اخلاق مورد اشاره قرار داده ام.
نگاره حکمت، مشتمل بر چند مسأله نفس شناختی، معرفت شناختی، جهان شناختی و کلامی نزد شیخ اشراق است. نظریه خیال، از سه وجه روان شناختی، معرفت شناختی و جهان شناختی برخوردار است. بنابراین تفکیک میان این سه حوزه، دشوار می‌نماید. مسأله معاد جسمانی، مسأله ای فلسفی کلامی است که در زاویه‌ای که من تحقیق کرده ام، از ثمرات نظریه خیال است. به همین سبب وجه کلامی را هم به دنبال آن سه وجه دیگر آورده ام. حکماً در بحث از معاد جسمانی، ناچار شده اند به مسأله تناسخ نیز بپردازند که طبعاً در تحقیق دیدگاه شیخ اشراق در خصوص معاد جسمانی نیز مباحث وی به مسأله تناسخ پیوند می‌خورد.
منبع: خبرگزاری مهر